Chuỗi cung ứng hàng hóa đứt gãy do giãn cách khiến gián đoạn sản xuất

Diễn biến dịch Covid-19 đang ngày càng phức tạp trong khoảng thời gian gần đây do số ca bệnh tăng nhanh và ngày càng nhiều. Để kiểm soát được tốc độ lây lan nhanh chóng của chủng virus mới này, Việt Nam đã áp dụng nhiều quy định và chỉ thị từ chính phủ, tiếp nhận cả giãn cách xã hội trên diện rộng nhiều tỉnh thành. Thế nhưng vấn đề đã bắt đầu lộ diện ngay từ những ngày đầu bắt đầu giãn cách, đó chính là chuỗi cung ứng hàng hóa bị đứt gãy nghiêm trọng, dẫn đến nhiều loại hàng hóa bị tồn đọng, không đến được thị trường tiêu thụ. Trước tình hình này, các doanh nghiệp ngành hàng công nghiệp đã đề xuất hàng loạt những biện pháp nhằm giải quyết tình hình hàng hóa tồn đọng, mà không đến được nơi cần đến.

Hiện nay bởi nhiều dây chuyền vận chuyển hàng hóa không thể hoạt động nên nhiều mặt hàng không thể tiếp cận được với thị trường tiêu thụ. Nhiều mặt hàng thực phẩm không thể giữ quá lâu khi không có đầy đủ điều kiện bảo quản sẽ nhanh chóng xuống cấp và không thể sử dụng, đó cũng là một thiệt hại vô cùng lớn đến các hộ gia đình. Mặt hàng không vận chuyển được đến các doanh nghiệp chế biến, làm gián đoạn quy trình chế biến, không có sản phẩm xuất ra, dẫn đến thị trường khan hiếm.

Nguồn cung ứng bị đứt gãy tạo áp lực và gián đoạn hoạt động sản xuất

11 hiệp hội các ngành hàng công nghiệp đã đưa ra những khó khăn mà các doanh nghiệp trong ngành gặp phải khi Covid-19 bùng phát trở lại và đề xuất những giải pháp tháo gỡ… Ngày 22/7/2021, Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) có buổi làm việc trực tuyến với 11 hiệp hội các ngành hàng công nghiệp nhằm nắm bắt tình hình sản xuất kinh doanh và những khó khăn cần tháo gỡ trong bối cảnh đại dịch vẫn đang diễn ra phức tạp tại các tỉnh thành trên cả nước.

Hạn chế lưu thông gây gián đoạn chuỗi cung cứng

Tại cuộc họp này, hầu hết các ý kiến đều chung một nhận định: Dịch bùng phát trở lại lần này tập trung chủ yếu ở các tỉnh có số lượng lớn khu công nghiệp, doanh nghiệp chế biến chế tạo… Khiến hoạt động sản xuất bị gián đoạn. Nhiều doanh nghiệp phải dừng sản xuất. Điều này ảnh hưởng đến tiến độ giao hàng. Đặc biệt là các đơn hàng xuất khẩu.

Nếu không quay trở lại sản xuất, nguy cơ khách hàng sẽ dừng; huỷ đơn hàng để chuyển sang nước khác là điều tất yếu. Như vậy, đến khi dịch được kiểm soát, doanh nghiệp khó có thể nối lại các mối quan hệ kinh doanh đã mất. Bên cạnh đó, các biện pháp hạn chế đi lại, hạn chế lưu thông của các địa phương đã làm đứt gãy chuỗi cung ứng. Ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Thiếu sự đồng bộ, nhất quán

Một trong những vấn đề nổi cộm khác được nêu ra tại cuộc họp có ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp; đó là thiếu sự đồng bộ, nhất quán trong các quy định; chính sách áp dụng của các địa phương. Sự gián đoạn, đứt gãy chuỗi sản xuất của các doanh nghiệp dẫn đến sự gián đoạn của luồng tiền phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh. Tạo ra áp lực tài chính lớn cho doanh nghiệp. Các địa phương áp dụng các chính sách, quy định khác nhau về giãn cách. Khác cả cách kiểm soát lưu thông hàng hóa; quy định về thực phẩm thiết yếu… Càng gây thêm khó khăn cho doanh nghiệp trong giao dịch, lưu thông hàng hoá.

Một số ví dụ về các mặt hàng bị ảnh hưởng

Chẳng hạn, đồ uống không được xếp vào nhóm hàng hoá thiết yếu nên không được lưu chuyển đến đại lý bán hàng. Trong khi đó đồ uống chỉ có thời hạn sử dụng ngắn. Trong khoảng 2-3 tháng. Hoặc mặt hàng sữa được xếp vào nhóm hàng hoá thiết yếu ở tỉnh này. Thế nhưng không thuộc nhóm hàng hoá thiết yếu ở tỉnh khác. Nên các doanh nghiệp sữa cũng không thể giao hàng đến đại lý.

Còn đối với các doanh nghiệp xuất khẩu, nhiều hiệp hội phản ánh. Thủ tục khai báo hải quan, tình hình tắc nghẽn tại các cảng biển đang khiến doanh nghiệp đứng ngồi không yên. Do không kịp tiến độ giao hàng; một số doanh nghiệp xuất khẩu buộc phải đưa hàng ra phao số không để đưa hàng lên tàu thay vì tại cảng.

Giải pháp để khôi phục lại chuỗi cung ứng và sản xuất

Để giải quyết những điểm nghẽn trên cả trong ngắn và dài hạn; các hiệp hội ngành hàng, đã đề xuất Chính phủ cần ưu tiên cho các doanh nghiệp sớm được tiêm vaccine. Có thể cân nhắc trên cơ sở doanh nghiệp tự chịu chi phí. Nhằm đảm bảo an toàn cho người lao động và để doanh nghiệp có thể sớm quay trở lại ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh.

Đặc biệt, Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam còn kiến nghị đưa các đối tượng trong ngành logistics thuộc diện ưu tiên cao hơn trong danh sách tiêm vaccine. Nhằm đảm bảo dòng lưu thông hàng hoá được thông suốt. Đồng thời, bổ sung các mặt hàng thực phẩm kể cả đồ uống, sữa…Và các nguyên liệu, dịch vụ. Bao gồm cả dịch vụ bảo dưỡng, sửa chữa… Phục vụ sản xuất kinh doanh trong ngành chế biến chế tạo là các mặt hàng; dịch vụ thiết yếu phục vụ tiêu dùng.

Xem xét nhiều đãi ngộ hơn cho doanh nghiệp đang hoạt động

Các ngành nghề xuất khẩu đề xuất áp dụng linh hoạt quy định về giờ làm thêm trong thời kỳ dịch bệnh. Cho phép doanh nghiệp có thể làm thêm nhiều hơn quy định trong tháng. Nhưng vẫn đảm bảo không quá tổng thời gian làm thêm trong cả năm. Nhằm để kịp tiến độ giao hàng. Xem xét lùi thời điểm tăng giá thuê đất phục vụ sản xuất, kinh doanh. Bộ Tài chính xem xét tăng thời gian ân hạn giãn, hoãn nộp thuế, phí. Tránh để doanh nghiệp rơi vào tình trạng nợ xấu; giảm phí trước bạ… Nhằm hỗ trợ phục hồi thị trường tiêu dùng trong nước.

Thống nhất quy định giữa các địa phương

Ngoài ra, cần thống nhất các quy định giữa các địa phương. Nhằm tránh tình trạng cát cứ gây ách tắc lưu thông hàng hoá. Dẫn đến gián đoạn chuỗi sản xuất. Cho phép sử dụng kết quả test nhanh; test gộp đối với lái xe và người lao động di chuyển liên tỉnh. Thay vì chỉ chấp nhận kết quả PCR…

Bên cạnh giải pháp “ba tại chỗ” (sản xuất, ăn uống và nghỉ ngơi tại chỗ); “một cung đường, hai địa điểm” (chỉ duy nhất một cung đường vận chuyển tập trung công nhân từ nơi sản xuất đến nơi ở), các hiệp hội cho rằng, cần có những biện pháp thay thế linh hoạt hơn; phù hợp với đặc điểm của từng địa phương. Trên cơ sở đảm bảo duy trì hoạt động sản xuất; kinh doanh, cơ sở sản xuất đủ điều kiện về phòng chống dịch và an toàn cho người lao động.