Ngành xuất khẩu cá tra của Việt Nam lại gặp khó
Kim ngạch xuất khẩu cá tra của Việt Nam đã từng bị sụt giảm mạnh về giá trị trong giai đoạn cuối năm ngoái và đầu năm nay. Nguyên do một phần là vì đại dịch Covid-19 chưa thể kiểm soát. Tuy nhiên, một tín hiệu đáng mừng là từ quý 2/2021, thị trường xuất khẩu cá tra đã dần hồi phục trở lại và liên tiếp tăng trưởng.
Theo đó, tính đến hết tháng 6/2021, kim ngạch xuất khẩu cá tra đã tăng lên tới 17% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, con số này vẫn chưa phản ánh đúng thực chất tình hình xuất khẩu cá tra của Việt Nam khi nhiều doanh nghiệp trong ngành này vẫn phải chịu nhiều thua lỗ.
Mục lục
Thuỷ sản vẫn là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam
EU, Mỹ và các nước CPTPP vẫn là những thị trường lớn đối với xuất khẩu thủy sản Việt Nam. Như ở Mỹ, nhu cầu tiêu thụ thủy sản đang tăng mạnh trở lại. Nhu cầu này không chỉ tăng ở phân khúc bán lẻ mà cả ở các kênh dịch vụ, nhà hàng,… Đó là nhờ việc tiêm vắc xin Covid-19 rộng rãi cùng với gói kích thích kinh tế kịp thời của chính phủ Mỹ. Với mặt hàng tôm đông lạnh, Việt Nam luôn nằm trong top đầu nhập khẩu của quốc gia này. Ước tính kim ngạch xuất khẩu tôm sang Mỹ 5 tháng đầu năm 2021 đạt 270 triệu USD. Còn với cá tra, giá trị xuất khẩu mặt hàng này sang Mỹ cũng đang trên đà phục hồi và bứt phá.
Trung Quốc đứng đầu về nhập khẩu cá tra của Việt Nam
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tháng 6/2021, giá trị XK cá tra Việt Nam đạt gần 142,6 triệu USD. Tăng 28,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Tính tới hết tháng 6/2021, tổng giá trị XK cá tra đạt 780,9 triệu USD, tăng 17%.
Trung Quốc vẫn là thị trường số 1 của XK cá tra Việt Nam 6 tháng đầu năm nay, với tổng kim ngạch đạt 206,5 triệu USD, giảm 0,7% so với cùng kỳ năm trước (riêng tháng 6 giảm 11,3%). Thời gian này, XK cá tra sang thị trường Trung Quốc không dễ do ảnh hưởng bởi dịch COVID-19.
Cảng Trạm Giang, một trong những trung tâm trung chuyển lớn ở Trung Quốc đã thông báo tạm ngừng nhập khẩu thực phẩm đông lạnh từ các nước sản xuất thủy sản lớn bao gồm Ấn Độ, Việt Nam và Thái Lan, cùng với 8 quốc gia châu Á khác từ 20/6 đến 15/7/2021…
Các thị trường quốc tế đều mở rộng cửa cho mặt hàng cá tra Việt Nam
Thị trường thứ hai là Mỹ. Cuối tháng 6/2021, Bộ Thương mại nước này đã công bố kết quả cuối cùng đợt xem xét hành chính thuế chống bán phá giá (CBPG) lần thứ 16 (POR16) đối với các lô hàng cá tra đông lạnh nhập khẩu từ Việt Nam,giai đoạn từ 01/8/2018-31/7/2019. Theo đó, 2 DN XK cá tra sang thị trường này được hưởng mức thuế CBPG 0%. Đây là một tin rấ đáng mừng.
Trước đó, kể từ đầu năm nay, giá trị XK cá tra sang Mỹ đã từng bước hồi phục dần dần và tăng trưởng dương. Tháng 6/2021, giá trị XK cá tra sang Mỹ đạt 34,4 triệu USD, tăng 68%. Tổng 6 tháng đầu năm 2021, giá trị XK cá tra sang thị trường này đạt 168,7 triệu USD. Tăng 57,7% so với cùng kỳ năm 2020.
Nửa đầu năm nay, tổng giá trị XK cá tra sang thị trường các nước CPTPP (lớn thứ 3 của XK cá tra Việt Nam) cũng tăng nhẹ 8,8% khi đạt 108,4 triệu USD. Trong đó, nhiều DN đã tích cực chuyển hướng XK sang Mexico, Canada và Australia khi thị trường EU, ASEAN bị gặp khó.
Tính đến hết tháng 6/2021, giá trị XK cá tra sang Mexico đạt 37 triệu USD, tăng 78,3%; sang Canada đạt 18,1 triệu USD, tăng 17,7% và sang Australia đạt 15,4 triệu USD, tăng 5,2% so với cùng kỳ năm ngoái…
Xuất khẩu cá tra đang gặp nhiều khó khăn
Giá cước vận tải biển tăng cao
Những kết quả lạc quan chưa kéo dài được lâu thì nhiều khó khăn trở ngại lại xảy đến với ngành cá tra tại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Hiện nay, cả người nuôi lẫn DN XK đều đang đứng ngồi không yên vì lo phòng dịch COVID-19.
Theo phản ánh của các DN XK, hiện nay việc vận chuyển nguyên liệu từ vùng nuôi về nhà máy; vận chuyển hàng hóa đi TP Hồ Chí Minh gặp nhiều khó khăn. Tuần trước, nhiều container hàng thủy sản bị ách tắc tại các chốt kiểm soát. Nguyên do vì tài xế vận chuyển hàng phải có giấy xét nghiệm âm tính với Covid-19. Trong khi đó, một khó khăn khác là cước vận tải biển quốc tế cũng đã tăng gấp 5-7 lần. Trong khi đó giá XK tại nhiều thị trường đứng im.
Các doanh nghiệp sản xuất cá tra thiệt hại do dịch bệnh
Tại ĐBSCL, những tháng đầu năm, giá cá tra nguyên liệu đã có lúc tăng lên mức 22.000 đồng/kg. Tuy nhiên gần đây mức giá này lại quay đầu giảm mạnh. Với mức giá này người nuôi vẫn lỗ bình quân 1.500 đồng/k. Tâm lý ngại thả nuôi hay tình trạng “treo ao” vẫn luôn thường trực.
Theo VASEP, hiện nay các DN chế biến thủy sản đều đang đặt vấn đề an toàn; phòng chống dịch COVID-19 là ưu tiên hàng đầu. ĐIều này giúp tránh xảy ra sự cố đáng tiếc có thể khiến toàn bộ hoạt động kinh doanh, xuất khẩu bị dừng lại, gây thiệt hại lớn tới DN.
Theo VASEP, toàn ngành thủy sản Việt Nam có hơn 4 triệu lao động trên toàn chuỗi. Riêng khu vực chế biến có hàng trăm ngàn lao động. Các khu xưởng này tập trung phần lớn tại ĐBSCL, Đông Nam Bộ và Nam Trung Bộ. Nhiều nhà máy sử dụng từ 500-3.000 người. Một số nhà máy lớn sử dụng 5.000-10.000 lao động, mật độ lao động cao.
Tình hình dịch bệnh Covid-19 đang rất phức tạp. Đặc biệt là tại các khu công nghiệp và các nhà máy có sử dụng nhiều lao động. “Khi một DN chỉ cần bị giãn cách, cách ly, không sản xuất từ 14-21 ngày thì coi như kế hoạch kinh doanh một năm tan vỡ. Hậu quả là vô cùng to lớn. DN đứng trước nguy cơ đóng cửa, phá sản và người lao động bị mất việc làm. Nếu rủi ro, thiệt hại toàn ngành có thể lên tới hàng tỷ USD. Điều đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình kinh tế cũng như uy tín ngành hàng của Việt Nam” – VASEP cho biết.
