Người nông dân Bắc Nam tìm mọi cách vận chuyển tiêu thụ nhãn chín rộ

Hiện nay, đang vào mùa nhãn chín rộ tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước nhưng do tình hình dịch bệnh phức tạp và thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 16 nên việc vận chuyển nhãn đi tiêu thụ gặp nhiều khó khăn, nhất là các tỉnh phía Nam. Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Nông thôn, đến năm 2021, diện tích trồng nhãn của các tỉnh phía Nam khoảng 35.400 ha, sản lượng đạt 325.000 tấn. Trong đó, Đồng bằng sông Cửu Long có diện tích khoảng 24.700 ha, sản lượng 240.000 tấn.

Khó khăn vì vận chuyển

Cuối tháng 6, ông Nguyễn Văn Hậu ở xã Trường Đông, TX.Hòa Thành (Tây Ninh) nhận được yêu cầu cung cấp trái nhãn từ một doanh nghiệp để tiêu thụ tại TP.HCM. Sau khi thống nhất giá bán 30.000 đồng/kg. Ông Hậu gửi mẫu xuống để doanh nghiệp đánh giá chất lượng trước khi quyết định đặt mua số lượng lớn.

Những mùa nhãn trước, ông Hậu sẵn sàng thu hoạch, đóng thùng rồi gọi xe chở thẳng xuống TP.HCM. Nhưng mùa này, khi doanh nghiệp đặt vấn đề giao hàng thì hàng loạt rắc rối phát sinh. Khi TP.HCM thực hiện Chỉ thị 15, xe chở hàng của Tây Ninh. Chỉ có thể dừng lại tại địa bàn ấp Suối Sâu, xã An Tịnh (huyện Trảng Bàng). Đây là địa bàn giáp ranh với huyện Củ Chi (TP.HCM). Nếu vượt qua ranh giới này để giao hàng, khi quay về lại Tây Ninh, tài xế sẽ bị cách ly y tế.

Còn nếu dừng lại giao hàng ở ấp Suối Sâu, công ty thu mua phải phải thuê xe lên Củ Chi vận chuyển hàng về kho trong nội thành. Phương án này làm giá thành đội lên nên không được chấp nhận. Khi Sở Công Thương 2 địa phương kết nối tiêu thụ nông sản trở lại. 200kg nhãn đầu tiên của ông Hậu cũng đã về tới TP.HCM. Tuy nhiên, con số này chẳng đáng là bao khi cả mùa vụ đang chờ chín rộ. Trong khi chợ đầu mối, chợ truyền thống TP.HCM đóng cửa hàng loạt. Khi Tây Ninh cùng 18 tỉnh khác ở phía Nam thực hiện Chỉ thị 16. Nếu giải quyết được khâu vận chuyển thì ông Hậu lại gặp khó khăn khác.

Nhà vườn lo lắng

Ông Hậu kể, muốn bán hàng vào siêu thị ngay trong tỉnh cũng khó khăn. Vì nơi này đang thiếu người để bán hàng và phân loại hàng hóa. Nguyên nhân do một số nhân viên bị cách ly hoặc không thể đến được nơi làm việc. Từ xã này qua xã khác không còn dễ vì mỗi xã đều lập trạm để kiểm soát ra vào.

Ông Hậu cho biết: “Nhiều nhà vườn như ông đang rất lo lắng khi trái nhãn chín rộ. Việc tiêu thụ khó khăn sẽ làm trái nhãn rớt giá như nhiều mặt hàng trước đó”. Tương tự, ông Đặng Văn Liêm – Giám đốc HTX Nhãn lồng và Chế biến nông sản Làng nghề Điện Biên (TP. Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên) kể, ông cũng vừa nhận được đơn hàng nhãn lồng từ TP.HCM.

Những ngày qua, ông Liêm đi tìm khắp TP.Hưng Yên vẫn không có xe để vận chuyển nhãn lồng vào Nam. Ông Liêm tìm đến các xe tải thường hoặc xe tải lạnh. Nhưng họ cũng không nhận chở hàng. Lý do vì đường xa, lại đi qua nhiều chốt trong khi các mặt hàng nông sản dễ hư hỏng khi vận chuyển đường dài. Nhà xe không muốn chịu thêm phần bồi thường thiệt hại với khách hàng.

Còn vận chuyển bằng đường sắt cũng không dễ vì mỗi ngày, ga Hà Nội chỉ có 1 chuyến tàu. Trong khi xe tải không thể chở hàng vào Hà Nội được theo chỉ thị 16. Xe chở hàng chỉ đến được TP.Phủ Lý (tỉnh Hà Nam), cách Hà Nội hơn 60km. “Đơn hàng 500kg nhãn lồng đầu tiên vào Nam đến giờ vẫn chưa biết tính sao”, ông Liêm nói.

Thương lái không thu mua

Với việc thực hiện giãn cách xã hội để chống dịch, một số mặt hàng nông sản của người dân trong cả nước không có thương lái thu mua dẫn tới tình trạng ùn ứ. Ví như hơn 1.600 tấn nhãn ở Cần Thơ chưa thể tìm đầu ra. Hàng trăm ha chuối chín phải chặt bỏ và còn rất nhiều mặt hàng nông sản sản khác của người dân vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đang ách tắc trong khâu tiêu thụ.

Với diện tích khoảng nhãn lớn trong cả đang bước vào vụ thu hoạch. Nhưng do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 cũng như việc vận chuyển khó khăn. Nên thương lái không vào thu mua. Ông Cao Văn Đào, ngụ ấp 2, xã Thới Hưng, huyện Cờ Đỏ cho biết, những vụ trước thương lái đến tận vườn để thu mua vận chuyển lên các chợ đầu mối ở TP.HCM để bán. Giờ do ảnh hưởng dịch Covid-19, chợ đóng cửa; vận chuyển hàng hóa khó khăn. Nên số lượng thu mua cũng hạn chế, trong khi sản lượng lại lớn.

Với 2,5 ha, tiền đầu tư mất khoảng 400 triệu, ước sản lượng thu hoạch khoảng 60 tấn. Nhưng do nhãn chín mà không có thương lái thu mua đã bị rụng khoảng 30 – 40%. Ông Cao Văn Đào mong muốn, làm sao bán hết được nhãn. Để gỡ gạc tiền vốn bỏ ra, để có tiền đầu tư cho vụ nhãn tiếp theo.

Nhãn chín đầy vườn không có người mua

Tại huyện Xuyên Mộc (Bà Rịa-Vũng Tàu), ông Phan Thế Hoành – Giám đốc HTX Nông nghiệp Dịch Vụ Nhân Tâm  – cho biết, thị trường chính của HTX là ở TP.HCM. Từ cuối tháng 4, dịch Covid-19 đã khiến việc tiêu thụ nhãn của HTX gặp nhiều khó khăn Đầu mùa, giá nhãn xuồng ở Bà Rịa giao động từ 35.000-37.000 đồng/kg. Nhưng giá bán có xu hướng giảm dần. Hiện có một số vườn nhãn chín quá phải bán tại chợ địa phương với giá 20.000 đồng/kg.

Theo thống kê của Sở NNPTNT Bà Rịa-Vũng Tàu, toàn tỉnh có gần 1.500ha nhãn. Trong đó, nhãn xuồng cơm vàng chiếm trên 70% diện tích. Xã Thắng Hải, huyện Hàm Tân. Đây là vùng chuyên canh nhãn lớn nhất tỉnh Bình Thuận với tổng diện tích toàn xã là 225ha.

Trong đó, có 85ha nhãn xuồng đang vào mùa thu hoạch, ước sản lượng khoảng 1.500 tấn và 142ha nhãn da bò ước sản lượng 3.500 tấn sẽ cho thu hoạch vào giữa tháng 8. Những mùa nhãn trước, cứ vào vụ thu hoạch, thương lái ở các tỉnh giáp ranh vào tận vườn để xem và trả giá.

Giá nhãn giảm mạnh khắp cả nước

Năm nay, các tỉnh thành lân cận thực hiện giãn cách xã hội theo chỉ thị 15 và 16. Do đó, thương lái không thể quay lại thu mua như trước. Những thương lái trong vùng cũng không thể vận chuyển sang khu vực giáp ranh để cung ứng vì lưu thông bị trở ngại do quy định trong công tác phòng chống dịch.

Ông Lê Đình Hồng, thành viên tổ hợp tác Nhãn xuồng cơm vàng Thắng Hải kể, sản lượng nhãn xuồng toàn xã mỗi năm hơn 200 tấn; giá bán từ 40.000-50.000 đồng/kg. Hiện giá nhãn đang giảm thấp, chỉ còn khoảng 15.000-20.000 đồng/kg, giảm hơn 1/2 so với thời điểm chưa có dịch.

Ở ĐBSCL, giá nhãn các loại cũng đang giảm sâu tại các tỉnh trồng nhãn như Vĩnh Long, Đồng Tháp, Sóc Trăng… Tại Sóc Trăng, giá nhãn xuồng chỉ còn 13.000-15.000 đồng/kg; nhãn Idor còn 7.000 đồng/kg Ông Huỳnh Ngọc Nhã – Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Sóc Trăng- cho biết toàn tỉnh có khoảng 1.000ha nhãn; sản lượng 4.000 tấn. Hiện nay, giá bán đang giảm 50% so vụ trước và tiêu thụ khó khăn. Sở NNPTNT Sóc Trăng đang phối hợp với các sở ngành liên quan cả trong và ngoài tỉnh tìm giải pháp thu mua, vận chuyển, giao nhận trong tình hình dịch Covid-19 hiện nay.